Imvugo z’ubugenge (hekmat) zo mu gitabo Nahjul Balagha:

Imam Ali (alayhi salaam) aragira ati:

Imvugo ya 1: Uburyo bwo kwitwara mu gihe cya fitna

قَال َ[عليه السلام] كُنْ فِى الْفِتْنَةِ كَابْنِ اللَّبُونِ لَا ظَهْرٌ فَيُرْكَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَيُحْلَبَ

 Nugera ahari fitna, uzabe nk’icyana cy’ingamiya, cyo nta mugongo wurirwa kigira ngo wawurira kandi nta n’icebe kigira ngo wagikama.

Imvugo ya 2: Kumenya ibidafite agaciro n’ibigafite 

وَ قَالَ [عليه السلام] أَزْرَى بِنَفْسِهِ مَنِ اسْتَشْعَرَ الطَّمَعَ وَ رَضِيَ بِالذُّلِّ مَنْ كَشَفَ عَنْ ضُرِّهِ وَ هَانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَيْهَا لِسَانَهُ 

 Arahirwa wawundi wibikaho ibyifuzo by’umutima we kandi akemera igisebo, wawundi ugaragaza ibibazo bye ku batabikemura yaranisuzuguje wawundi wemeye kuyoborwa n’ururimi rwe.

Imvugo ya 3: Kumenya ibidafite agaciro n’ibigafite 

وَ قَالَ [عليه السلام] الْبُخْلُ عَارٌ وَ الْجُبْنُ مَنْقَصَةٌ وَ الْفَقْرُ يُخْرِسُ الْفَطِنَ عَنْ حُجَّتِهِ وَ الْمُقِلُّ غَرِيبٌ فِى بَلْدَتِهِ

 Ubugugu ni ikimwaro kugira ubwoba byo ni ubunyantege nke ubwenge bw’umukene bugaragara nk’ubujiji n’umukene ahora ari umushyitsi mu gihugu cye.

Imvugo ya 4: Kumenya imyitwarire ikwiye n’idakwiye

وَ قَالَ [عليه السلام] الْعَجْزُ آفَةٌ وَ الصَّبْرُ شَجَاعَةٌ وَ الزُّهْدُ ثَرْوَةٌ وَ الْوَرَعُ جُنَّةٌ وَ نِعْمَ الْقَرِينُ الرِّضَى

 Kunanirwa gukora ikintu ni agahinda naho kwihangana ni ubutwari, kutandavurira iby’isi ni ubukire no gutinya Imana ni umutuzo n’umubanyi mwiza ni uguhazwa ni byawe.

Imvugo ya 5: Agaciro k’ubumenyi n’ikinyabupfura

وَ قَالَ [عليه السلام] الْعِلْمُ وِرَاثَةٌ كَرِيمَةٌ وَ الْآدَابُ حُلَلٌ مُجَدَّدَةٌ وَ الْفِكْرُ مِرْآةٌ صَافِيَةٌ

Ubumenyi ni umurage w’agaciro, ikinyabupfura cyo ni umutako uhora ari mushya kandi gutekereza ni indorerwamo ihora ikeye

Imvugo ya 6: Agaciro k’imico myiza

وَ قَالَ [عليه السلام] صَدْرُ الْعَاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ وَ الْبَشَاشَةُ حِبَالَةُ الْمَوَدَّةِ وَ الِاحْتِمَالُ قَبْرُ الْعُيُوبِ وَ رُوِيَ أَنَّهُ قَالَ فِى الْعِبَارَةِ عَنْ هَذَا الْمَعْنَى أَيْضاً الْمَسْأَلَةُ خِبَاءُ الْعُيُوبِ وَ مَنْ رَضِيَ عَنْ نَفْسِهِ كَثُرَ السَّاخِطُ عَلَيْهِ

Igituza cy’umunyabwenge ni agasanduku k’amabanga ye, gucya mu isura ni inzira yo kugira inshuti; urukundo rwuje kwihangana ni ubusitani buhisha inenge;

Bivuye kuri we ubwo yabazwaga inzira yo guhisha inenge yasubije ko ari uguhazwa n’uko umeze no kugira abanzi benshi.

Imvugo ya 7: Agaciro k’ibikorwa by’ubugaragu

وَ قَالَ [عليه السلام] وَ الصَّدَقَةُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ وَ أَعْمَالُ الْعِبَادِ فِى عَاجِلِهِمْ نُصْبُ أَعْيُنِهِمْ فِى آجَالِهِمْ

Ikizere ni umuti ukiza kandi ibikorwa by’ubugaragu hano ku isi ni umutako w’amaso y’abo ku munsi w’imperuka.

Imvugo ya 8: Ibitangaje ku kiremwamuntu

وَ قَالَ [عليه السلام] اعْجَبُوا لِهَذَا الْإِنْسَانِ يَنْظُرُ بِشَحْمٍ وَ يَتَكَلَّمُ بِلَحْمٍ وَ يَسْمَعُ بِعَظْمٍ وَ يَتَنَفَّسُ مِنْ خَرْمٍ

Nimutangarire uyu muntu aho areba yifashishije ikinure,  akavuga yifashishije inyama, akumva yifashishije igufa ndetse akanahumeka yifashishije akenge.

Imvugo ya 9: Kumenya isi

وَ قَالَ [عليه السلام] إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْيَا عَلَى أَحَدٍ أَعَارَتْهُ مَحَاسِنَ غَيْرِهِ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهُ سَلَبَتْهُ مَحَاسِنَ نَفْسِهِ

Iyo isi yegereye umuntu imutera gusiga icyasha ibyiza by’abandi n’iyo imwitaruye imunyaga ibyiza yari afite.

Imvugo ya 10: Uburyo bwo kubana n’abantu

وَ قَالَ [عليه السلام] خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَكَوْا عَلَيْكُمْ وَ إِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَيْكُمْ

Nimubane n’abantu ku buryo nimupfa bazabaririra kandi mu gihe mukiriho, bifuze kumva bahorana namwe

Imvugo ya 11: Uburyo bwo kwitwara ku mwanzi

وَ قَالَ [عليه السلام] إِذَا قَدَرْتَ عَلَى عَدُوِّكَ فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُكْراً لِلْقُدْرَةِ عَلَيْهِ  

Nufata umwanzi wawe uzamubabarire nurangiza umushimire kuri iyo nsinzi aguhaye

Tanga igitekerezo

Please enter your comment!
Please enter your name here